روش کار و عملکرد طراحی و اجرای سیستم بازیاب حرارتی از آب و یا فاضلاب خاکستری بسیار ساده است. آب بهداشتی مصرف شده پس از تخلیه به فاضلاب، از یک مبدل حرارتی نصب شده در مسیر تخلیه آب به سیستم اگو و یا فاضلاب شهری، عبور می کند که در سمت مخالف این مبدل، آب سرد ورودی به سیستم آب گرم کن، پکیج حرارتی و یا بویلر گذر می کند. آب خاکستری به دلیل همزمانی مصرف و تخلیه؛ همچنان گرم است و لذا با عبور آن از کنار آب سرد ورودی در مبدل حرارتی، گرمای خود را به آب سرد ورودی داده و اصطلاحأ آنرا (پیش گرم) می کند. آب پیش گرم شده وارد آبگرمکن، پکیج و یا بویلر می شود و به دلیل افزایش دمای آب ورودی به سیستم گرمایش؛ نیاز گرمایی کاهش می یابد و دستگاه گرمایشی با مصرف کمتر انرژی آب را مجددآ گرم کرده و برای استفاده برای مصرف کنندگان ارسال می کند. شکل 1 نمایش شماتیک (سیستم بازیاب حرارت آب خاکستری) است.

در مکان هایی که دمای آب خاکستری ورودی به مبدل، به اندازه ای است که نیاز به گرمایش مجدد توسط سیستم گرمایش و یا آب گرم ندارد، و یا جهت استفاده در فصل تابستان، می توان آب سرد پیش گرم شده را به طور مستقیم و بدون بازگرداندن به سیستم گرمایش، به مصرف کننده اصلی نظیر دوش، لوله کشی کرد. اما باید در نظر داشت که برای فصول سرد جهت اطمینان از دمای آب گرم ورودی به مصرف کننده ها، یک مسیر جدا برای لوله کشی به سیستم گرمایشی در نظر گرفت(شکل 2)

آب (یا فاضلاب) خاکستری اصطلاحأ به آب گرم مصرف شده ای اطلاق می شود که دیگر ارزش بهداشتی نداشته و حاوی فاضلاب سنگین نیست و برای تخلیه وارد سیستم فاضلاب می شود. در مصرف کنندگانی نظیر ماشین ظرفشویی، ماشین رختشویی، دوش و وان حمام، سینک های آشپزخانه و روشویی که نیاز به آب گرم دارند، آب مصرف شده توسط افراد و یا دستگاه ها باید به فاضلاب تخلیه شود؛ اما این آب با تجه به سرعت تخلیه آب به فاضلاب و همزمانی آن با مصرف، دارای دمایی نزدیک به دمای آب گرم ورودی بوده و پتانسیل بازیابی حرارت را دارد. شاید استفاده از سیستم بازیاب حرارتی برای یک ساختمان مسی متعارف که دارای یک یا دو دوش حمام است؛ توجیه اقتصادی نداشته باشد؛ اما برای یک ساختمان چند طبقه مسی با تعداد زیادی واحد آپارتمانی ارزش کلی حرارت بازیابی شده از نظر صرفه جویی انرژی و صرفه جویی اقتصادی می تواند قابل دفاع باشد. با این حال کاربرد واقعی این سیستم ها و اثر بخش بودن آن ها در کاربری های هتل، بیمارستان و خوابگاه که حرارت مورد نیاز برای تأمین آبگرم مصرفی، درصد قابل توجهی از حرارت کل مورد نیاز آن ها را شامل می شود؛ می تواند چشمگیر باشد. علاوه بر بازیابی حرارت می توان آب بازیابی شده (بازیابی حرارتی) را مجددأ مورد بازیابی مضاعف قرار داد. در سال های اخیر در کشور های پیشرفته نظیر آمریکا، کانادا، استرالیا، انگلستان و کشورهای اسکاندیناوی علاوه بر بازیابی حرارت از آب های خاکستری، از آن ها در سیستم آب بهداشتی برای سرویس ها و توالت ها نیز استفاده می شود. به عبارت دیگر آب خاکستری پس از بازیابی حرارتی، مورد تصفیه قرار گرفته و مجددأ به چرخه مصرف برمی گردد. در ایران نیز خوشبختانه طراحان و مشاوران به بخش دوم این موضوع توجه داشته اند؛ به طوریکه امروزه شاهد هستیم در طراحی برخی پروژه های شاخص از این سیستم برای تأمین آب فلاش تانک های سرویس های بهداشتی استفاده می شود؛ اما بازیابی حرارتی آن ها با توجه به ارزان بودن انرژی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. با این وجود، استفاده از سیستم بازیابی حرارتی آب خاکستری در شهر های سردسیر نظیر سنندج، زنجان، همدان و شهرکرد در ساختمان های مسی از آن جهت که می تواند رفاه بیشتری برای مصرف کنندگان به همراه داشته باشد؛ شاید توجیه پذیر باشد چرا که در این شهر ها انرژی زیادی بابت استحمام شهروندان و رساندن دمای آب شهر 10-5 درجه سانتی گراد به دمای 60-40 درجه سانتی گراد مصرف می شود که می تواند یکی از ت های دولت؛ اام، تشویق و یا حمایت سازندگان و انبوه سازان در استفاده از این نوع سیستم ها باشد. در اینجا تنها به بررسی سیستم بازیاب حرارتی آب خاکستری می پردازیم.

ادامه دارد.

اقتباس از مجله صنعت تأسیسات

نوشته مهندس علیرضا حدادی

هنگامی که یک سیستم سرمایش تبخیری برای بار اول راه اندازی می شود، باید به کیفیت آب در طول پر کردن اولیه توجه ویژه ای شود. بعد از راه اندازی سیستم، حفظ کیفیت آب جبرانی بسیار حائز اهمیت است. اگر در یک فرآیند صنعتی آب جبرانی از کیفیت لازم برخوردار نباشد و سیستم تصفیه به درستی عمل نکند، شرایط نامطلوب آب منجر به وارد شدن آسیب جدی به کل سیکل خنک کاری در مدت زمان کوتاهی بین 2 الی 7 سال می شود. در صورتی که اگر آب جبرانی کیفیت مطلوبی داشته باشد و سیستم تصفیه به خوبی عمل کند، همین سیستم بین 15 تا 20 سال کار می کند. کیفیت نامطلوب آب جبرانی و عملکرد نادرست سیستم تصفیه آب برج های خنک کن سبب سه مشکل اصلی خوردگی، رسوب و رشد میکروارگانیسم ها می شود. خوردگی در برج های خنک کن به این دلیل رخ می دهد که آب یک حلاّل عمومی است و قادر است مواد زیادی نظیر اکسیژن، دی اکسید کربن و و را در خود حل کند. وجود همین گازهای محلول در آب سبب خوردگی تجهیزات می شود که یکی از دلایل اصلی کاهش عمر تجهیزات می باشد. رسوب در برج های خنک کن به این علت تشکیل می شود که در سیستم های سرمایش تبخیری گرمای منتقل شده به برج از طریق تبخیر آب به محیط داده می شود. با افزایش تبخیر آب، غلظت یون ها نظیر یون های قلیایی، کلسیم، کلر، سولفات و سیلیکات که در آب تغذیه حل می شوند بیشتر شده و باعث تشکیل رسوباتی نظیر کربنات کلسیم می شود. این رسوبات مانع انتقال حرارت مطلوب در برج می شوند. میکروارگانیسم ها جهت رشد نیاز به حرارت دارند که این حرارت را از آب برج های خنک کن دریافت می کنند؛ وجود آن ها در برج های خنک کن باعث مسدود شدن سوراخ های آب پخش کن برج شده و مانع ریزش آب به صورت اسپری می شود.برخی از آن ها به وسیله آب از سطوح برج خنک کن جدا شده و باعث گرفتگی فیلتر های قسمت تحتانی برج ها می شوند. هم چنین در صورت وارد شدن به تجهیزات سیکل خنک کاری نظیر پمپ ها و مبدل های حرارتی، به پره های پمپ های سیرکوله چسبیده و یا در لوله های مبدل های حرارتی تجمع کرده و باعث کاهش راندمان کل سیکل می شوند.برخی از میکروارگانیسم ها نظیر باکتری های لژیونلا باعث به خطر انداختن سلامت اپراتورها نیز می شوند. جهت جلوگیری از مشکلات فوق، بهبود عملکرد مؤثر سیستم و افزایش عمر تجهیزات، باید در زمان ساخت از مواد مناسبی استفاده شود، یک سیستم تصفیه کارآمد انتخاب گردد و برنامه نگهداری پیشگیرانه به درستی اجرا شود.

اقتباس از : مجله صنعت تأسیسات

مأخذ : Process Cooling Jan.2017

ترجمه : مهندس اعظم مشیدی

یخ محصول انقباض مولکول های آب در شرایط سرما است.هر چه قدر این شرایط بهداشتی تر باشد محصول به دست آمده با کیفیت تر خواهد بود.بدین مفهوم یخ بهداشتی محصول آب سالم و شرایط تبرید صحیح است.متأسفانه در کشورهای گرم سیر و مناطق حاره ای به دلیل نیاز مبرم به یخ شاهد توزیع و تولید غیر استاندارد یخ هستیم و نتیجه آن بیماری ها و حساسیت های مختلف برای بدن انسان خواهد بود.حداقل به نظر می رسد استفاده از یخ های غیر بهداشتی برای مصارف خوراکی می بایست به طور کلی ممنوع شود.یخ غیر بهداشتی با تأثیر مستقیم بر دستگاه گوارش انسان ضربات جبران ناپذیری را به سیستم بدن می رساند و همان طور که می دانید بیماری های خطرناکی از استفاده آب ناسالم در کمین انسان است و چه بسا هزاران تن بر اثر استفاده آب ناسالم جان خود را از دست داده باشند.با ترویج بهداشت، تکنولوژی های نو و انرژی، کم کم شاهد از بین رفتن یخ های غیر بهداشتی و جایگزینی یخ های بهداشتی صنعتی و سالم هستیم و این مهم در کشور های در حال توسعه انجام و به خوبی به بهره برداری رسیده است.

ایجاد زیر ساخت جهت توزیع یخ بهداشتی، قیمت رقابتی و موارد سلامت و بهداشت ما را نیز به سمت استفاده از یخ های بهداشتی سوق خواهد داد.آرمینکو با استفاده از تکنولوژی به روز، دستگاه های تمام اتوماتیک تولید یخ و بدون دخالت دست یا مواد افزودنی، موفق به ساخت انواع دستگاه یخساز شده و با افتخار آماده همکاری با شبکه توزیع یخ در سراسر کشور خواهد بود.موضوع مهم دیگر که بارها به آن اشاره شد، هدررفت آب است.آب به عنوان مایع حیات و عامل اصلی کره خاکی، مهم ترین مساله و تهدید برای انسان است.هر چه قدر در مصرف آب صرفه جویی شود قطعأ دارای منفعت برای تمامی موجودات کره خاکی خواهد بود و وظیفه آن به عهده ما است.

در بررسی مراحل پیشرفت وتعالی موفق ترین مدیران سازمانی جهان، به شکست ها و ناکامی هابزرگی بر می خوریم که هر یک می تواند عاملی برای سقوط باشد.سقوط به ورطه ناامیدی که در نهایت کل سازمان را به زیر می کشد.اما این مدیران با اراده، شکست ها را به نردبانی برای صعود به اهداف بلند خود بدل ساخته اند.خطاهای مدیریتی در بعضی موارد چنان نتایجی به همراه می آورند که جبران آن ها تا سال ها ممکن نیست و می توانند انگیزه و اراده را به کلی از مدیران سلب نمایند.بسیاری از این خطا ها منجر به از دست دادن مقام یا شغل یک مدیر در سازمان خواهند شد.ولی برخورد صحیح و منطقی با آن ها به ارزش های درونی یک مدیر افزوده و او را برای آینده ای درخشان تر آماده می سازد.به همین دلیل، علم مدیریت جدید، چگونگی مواجه شدن و بهره گیری از اشتباهات و شکست های بزرگ را از مهم ترین و ظریف ترین تکنیک های مدیریتی به شمار می آورد.

در سال 1984، کوکاکولا مسئولیت دفاع از شهرت و منافع سازمان در مقابل رقیب قدرتمند خود پپسی کولارا به عهده یکی از برجسته ترین مدیران بازاریابی خود، سرجیو زایمن، گذاشت.پس از تحقیقات و پژوهش های بسیار زایمن تصمیم گرفت که فرمول قدیمی کوکاکولا را تغییر داده و نوشیدنی جدیدی با نام کوکای جدید(New Coke)به بازارهای جهان عرضه نماید.او برای این محصول جدید، بالاترین و مؤثرترین تکنیک های بازاریابی را در نظر گرفته بود.ولی تعصب مصرف کنندگان کوکاکولای قدیمی در سراسر جهان و عدم استقبالآن ها از نوشابه جدید تمام نقشه های زایمن را نقش بر آب کرد.کوکاکولای جدید به عنوان کم فروش ترین و پر مصیبت ترین محصول جدید در تاریخ تجارت بین المللی شناخته شد.لذا پس از گذشت 79 روز، کوکاکولای قدیمی با نام کوکای کلاسیک(Classic Coke) به سوپر مارکت های جهان بازگشت.پس از گذشت یک سال، به علت بار آوردن هزینه های گزاف و عدم موفقیت، زایمن مجبور به ترک شرکت کوکاکولا شد.

بسیاری از کارشناسان مدیریتی در آن زمان این اتفاق را جز شکستی رسوا کننده و توهین امیز برای سرجیو زایمن توصیف کردند.ولی آیا واقعا این چنین بود؟خیر، زیرا هفت سال پس از این ماجرا، زایمن با مقامی بالاتر و ارزشی بیشتر به کوکاکولا بازگشت.زایمن فقط یکی از چند مدیر موفقی است که تا به حال به چنین موقعیتی دست یافته اند.والت دیزنی، هنری فورد وبسیاری از مدیرات مشهور دیگر نیز ب علت ارتکاب اشتباهات عظیم و زیان آور، مشاغل اولیه خود را از دست داده اند.در مواجه با شکست، مدیران غالبأ به دو دسته تقسیم می شوند : شکست پذیر یا آن های که پس از مشاهده نتایج نامطلوب کار خود کاملا نامید شده و خود را کنار می کشند؛ و شکست ناپذیر یا آن هایی که همانند توپ تنیس بعد از سقوط کامل دوباره بالا آمده پس از مدتی مبارزه سخت، خود را به سطحی حتی بالاتر از مرتبه اولیه خود می رسانند.ولی چه خصوصیاتی باعث ایجاد چنین تفاوتی میان دو دسته مذکور می شوند؟

در اینجا ما به بعضی از ویژگی های عمده مدیران شکست ناپذیر اشاره کرده تأکید می نماییم که برای مدیریت مؤثر در عصر حاضر، پرورش چنین ویژگی هایی اجتناب ناپذیر است.

کار ها را با اعتماد به نفس و قاطعیت انجام دهید.

در کارهای خود خوش بین بوده و اشتباهات و شکست ها را به عنوان پیش آمد هایی موقتی تلقی نمایید.به گفته مارتین سلیگمان پروفسور روان شناسی داشگاه پنسیلوانیا، قاطغیت و خوش بینی در کار ها، هر چند دشوار، منجر به موفقیت در دزار مدت می گردد.در حالی که بدبینی و عدم اطمینان باعث ناکامی های دائمی و مطلق خواهند شد.

بدون ترس از شکست، با آغوش باز به استقبال ریسک بروید.

به طور کلی، مدیریت بدون تقبل ریسک هرگز امکان پذیر نیست.وقتی سرجیو زایمن از کوکاکولا خارج شد، برای مدت 14 ماه با کسی از آن سازمان صحبت نکرد و تنها به تحلیل گذشته تلخ خود در کوکاکولا و چگونگی بهره گیری از آن پرداخت.پس از درک موقعیت، یک شرکت کوچک مشاوره تأسیس کرد و پس از چندی با عرضه خدمات مفید، دامنه فعالیت خود را توسعه بخشید و مشاوره مدیران سازمان هایی معتبر مانند مایکروسافت و میلربرواینگ(Miller Brewing) را به عهده گرفت.دیری نگذشت که روبرتو گویزوئتا مدیر عامل کوکاکولا، از شرکت زایمن درخواست مشاوره نمود و با علاقه بسیار از او برای همکاری در مقامی بالاتر در کوکاکولا دعوت کرد.مهم ترین و با ارزش ترین مبحث مشاورتی زایمن (تقبل ریسک)بود.به گفته گویزوئتا : موقعیت ما به علت دوری گزینی از قبول ریسک های تجاری در مقابل رقیبان خود مانند پپسی کولا شدیدأ تضعیف شده بود.

زایمن به ما آموخت که یک سازمان باید همواره در حال پیشرفت و جرکت به سمت جلو باشد و در چنین حرکتی، قبول ریسک و پیش بینی سقوط های ناگهانی و لرزش های تجاری اجتناب ناپذیر خواهد بود.

در طول فعالیت مدیریتی خود هدفی مشخص را دنبال نموده و در برخورد با نتایج، انعطاف پذیر باشید.

اداره یک مدیر نسبت به هدف خود باید همانند اراده یک کوهنورد برای فتح یک قله بلند باشد.او هرگز هدف خود را تغییر نخواهد داد و بدون توجه به گذشت زمان و خطرات بسیار، همواره در حال صعود خواهد بود.در فرآیند مدیریت سازمان، زمان هایی فرا می رسند که یک مدیر باید غرور خود را کنار گذاشته و با دید منطقی به اشتباهات و شکست های خود بنگرد.پس از بروز یک فاجعه مدیریتی، مدیر مقصر باید به خود بگوید: من نهایت سعی خودم را نمودم، هرچند نتیجه نگرفتم.

اعتراف به اشتباه و برخورد صحیح با شکست، خصوصیاتی هستند که باید در تمام مدیران وجود داشته باشد.

از دیدگاه دیگران به خود بنگرید.

روانشناس معروف رابرت اشتات کارشناس مدیریتی، عقیده دارد که یکی از بزرگترین نقاط ضعف مدیران عدم آگاهی کافی آن ها به صفات خود است.

آن باسکت یکی از مدیران شرکت جهانی آمریکن اکسپرس، کاملأ با این نظریه موافق است.چهار سال پیش باسکت که مدیری با سابقه، جدی، با پشتکار و سخت گیر بود، ناگهان دریافت که بخش اداری او با ضرری معادل 24 میلیون دلار مواجه شده است در حالی که هیچ یک از 2000 کارمند شرکت، او را از این مصیبت مطلع نساخته بودند.لذا باسکت که شخصأ مسئول وقوع این ضرر ناگوار بود پس از چندی شغل و مقام خود را از دست داد.آن باسکت نیز همانند سرجیو زایمن در کوکاکولا، به تحقیق و مطالعه دقیق این پیشامد پرداخت.او به زودی دریافت که نحوه برخورد او با خبر های بد و اشتباهات دیگران چنان ترسی در کارمندان ایجاد کرده که آنان را از گزارش چنین خبر حیاتی و مهمی بازداشته است.باسکت اعتراف می کند : من هرگز نفوذ منفی خود بر دیگران را درک نکرده بودم و چنین تجربه ای برای آینده من بسیار ارزشمند بود.

باسکت با تصحیح این نقص مدیریتی و با پرورش شیوای بسیار مؤثرتر به آمریکن اکسپرس بازگشت و هم اکنون مدیریت بخش دیگری از آن سازمان را به عهده دارد.

بنابراین اگر گمان می کنید که مدیری موفق هستید و تاکنون مرتکب اشتباهی بزرگ نشده اید یا با شکستی عظیم مواجه نگشته اید، با آمادگی کامل در انتظار آن باشید، زیرا در دنیایی که تغییرات و تحولات با سرعتی غیر قابل تصور صورت می گیرند، احتمال مواجه با چنین وضعی برای هر کس وجود دارد.نکته بسیار مهم این است که اگرچه ارتکاب اشتباهات و تجربه شکست در مدیریت اجتناب ناپذیر است ولی تکرار آن ها هرگز مجاز نیست.مدیرانی که نام برده شدند، هرگز اشتباهات خود را تکرار نکردند زیرا در آن صورت صعود دوباره آن ها ممکن نمی بود.